آزمون های ناپارامتریک

آزمون های آماری را بر اساس ویژگی های متغیرها و داده ها می توان به دو دسته پارامتریک و ناپارامتریک تقسیم کرد. در صورت برقرار نبودن پیش فرض های آماری آزمون های پارامتریک روش هایی وجود دارد که بدون از دست دادن کارایی براورد، به برآورد های دلخواه و نتیجه آزمون ها رسید. اگر متغیرها از نوع اسمی و رتبه‌ای باشند یا اگر متغیرها از نوع فاصله ای و نسبی بوده ولی توزیع آماری جامعه نرمال نباشد، از روش های ناپارامتریک استفاده می شود.

دقت کنید که فقط هنگامی که شرایط استفاده از آزمون های پارامتریک وجود نداشته باشد، برای مقایسه میانگین در یک یا چند گروه، از آزمون های ناپارامتریک استفاده می‌شود و ترجیح بر آن است که از آزمون های پارامتریک استفاده شود، زیرا آزمون های پارامتریک، آزمون های استنباطی می باشند که توان آماری بالا و قدرت پرداختن به داده های جمع آوری شده در طرح های پیچیده را دارند. منظور از آمار استنباطی، برآورد ویژگی جامعه (پارامتر) براساس مقادیر نمونه (آماره) می باشد. آزمون های پارامتریک بر این فرض است که داده ها دارای توزیع طبیعی و نمونه ها واریانس مساوی داشته باشند. جهت آشنایی با آزمون های پارامتریک می توانید مقاله آزمون های پارامتریک را مطالعه بفرمایید.

آزمون های ناپارامتریک مبتنی بر مفروضات خاص درباره توزیع جامعه نیستند. در واقع، اگر مفروضات اشاره شده در جامعه مورد مطالعه صدق نکند، محقق باید به جای آزمون های پارامتریک از آزمون های دیگری که اصطلاحاً آزمون های توزیع آزاد یا نابسته به توزیع نامیده می شوند، استفاده کند. بنابراین می‌توان گفت که این آزمون‌ها در مورد داده‌هایی بکار می‌روند که:

• مقیاس اندازه‌گیری آنها اسمی یا رتبه‌ای باشد (از نوع داده‌های ناپیوسته و یا منفصل و بنابراین حاصل شمارش هستند).
• بر نرمال بودن توزیع در جامعه استوار نیستند.

شرایط بهره‌گیری از روش‌های ناپارامتریک

آزمون‌های ناپارامتریک و تحلیل‌های مبتنی بر آن‌ها از جمله مباحث کاربردی و تاحدودی پیچیده در نتایج آماری می‌باشد. هنگامی که فرض‌های لازم برای انجام یک تحلیل پارامتری روی مشاهدات موجود نباشد مثلاً تعداد مشاهدات اندک باشد و یا توزیع و نحوه پراکندگی آماری ویژگی مورد مطالعه برای ما مشخص نباشد از استنباط‌هایی مبتنی بر آمار ناپارامتریک که به فرض‌های کمتری احتیاج دارند، استفاده می‌کنیم. بنابراین، در صورتی که توزیع جامعه آماری نامشخص باشد و حجم نمونه نیز کوچک باشد بطوری که نتوان از قضیه حد مرکزی برای تعیین توزیع حدی یا مجانبی جامعه آماری، استفاده کرد، از آزمون های ناپارامتریک استفاده می‌شود، زیرا در این حالت آزمون های ناپارامتریک کارآمدتر از آزمون های پارامتریک می باشند. بر این اساس هنگامی که توزیع جامعه مشخص نباشد و یا حجم نمونه کم باشد، روش‌ها و آزمون‌های ناپارامتریک نسبت به روش‌ها و آزمون‌های پارامتریک از توان آزمون بیشتری برخوردارند و نسبت به آن‌ها ارجح هستند. برای آشنایی با تفاوت های آزمون های پارامتریک و ناپارامتریک و انتخاب درست آزمون، میتوانید مقاله تفاوت آزمون های پارامتریک و ناپارامتریک را مطالعه کنید.

شرایط بهره‌گیری از روش‌های ناپارامتریک را می توان به صورت زیر در نظر گرفت:

• برای داده‌ها، نتوان توزیع آماری مناسبی در نظر گرفت.
• وجود داده‌های پرت (Outlier)، وجود چند نما و … امکان انتخاب توزیع نرمال را برایشان میسر نمی‌کند.
• کم بودن حجم نمونه برآورد پارامترهای توزیع نرمال مانند میانگین و بخصوص واریانس را دچار مشکل می‌کند و در عمل امکان بررسی توزیع نرمال به علت حجم کم نمونه برای جامعه وجود ندارد.

جهت بدست آوردن حجم نمونه می توانید از مقالات محاسبه آنلاین حجم نمونه با فرمول کوکران و محاسبه حجم نمونه با جدول مورگان استفاده کنید.

انتخاب آزمون آماری

یکی از مهمترین بخش های پژوهش انتخاب روش های آماری است که متناسب با هر فرضیه یا فرضیه های تحقیق باشد. بنابراین قبل از انتخاب یک آزمون آماری برای انجام پایان نامه ارشد و رساله دکترا بهتر است به سؤال های زیر پاسخ داده شود، و با توجه به آن آزمون مورد نظر را انتخاب کرد:

• سؤال یا فرضیه پژوهش چیست؟
• داده ها پیوسته، رتبه ای و یا مقوله ای هستند؟
• آیا توزیع ویژگی مورد بررسی در جامعه نرمال است؟
• چه تعداد متغیر مورد بررسی قرار می گیرد؟
• چند گروه مقایسه می شوند؟
• آیا گروه های مورد بررسی مستقل هستند؟

جهت تدوین سوال و فرضیه میتوانید به مقاله نحوه نوشتن سوال و فرضیه در تحقیق رجوع کنید. از مهمترین آزمون های ناپارامتریک می توان به آزمون فریدمن، آزمون اسپیرمن، آزمون خی دو، آزمون کروسکال والیس، آزمون یو من-ویتنی، آزمون ویلکاکسون، نیکوئی برازش، کولموگروف-اسمیرنف… اشاره کرد. در شکل زیر، مهمترین آزمون های آماری ناپارامتریک معرفی شده اند:

شما عزیزان می توانید از فروشگاه وب سایت، با مراجعه به بخش های نمونه فصل سوم پایان نامه، نمونه فصل چهارم پایان نامه، نمونه فصل پنجم پایان نامه، با نحوه ی پیاده سازی آزمون های ناپارامتریک در طرح های آکادمیک به صورت جامع آشنا شوید.