طیف لیکرت یکی از مهم ترین مقیاس هایی می باشد که در پرسشنامه ها به کار می‌رود. این پرسشنامه توسط رنسیس لیکرت طراحی شده است و امکان رتبه بندی، امتیازدهی و ابراز عقیده‌ی دقیق را به پاسخ دهندگان می‌دهند. پس از تعیین حجم نمونه با پرسشنامه طیف لیکرت به طور معمول از گزینه های سه‌تایی، پنج‌تایی، هفت‌تایی تا سی‌تایی، جهت اندازه گیری دیدگاه، احساس، قضاوت و به طور کلی موضوعاتی که قابل مشاهده نیستند اما بر رفتار اشخاص اثرگذارند، استفاده می شود. جهت بدست آوردن حجم نمونه می توانید از مقالات محاسبه آنلاین حجم نمونه با فرمول کوکران و محاسبه حجم نمونه با جدول مورگان استفاده کنید. تعداد گویه ها در مقیاس لیکرت حداقل ۱۵ تا ۳۰ گویه است. در ساختن طیف لیکرت می‌بایست مراحل زیر را رعایت کرد:
- انتخاب موارد تشکیل دهنده مقیاس اندازه گیری و تدوین گویه های مناسب و نامناسب مربوط به موضوع
- انجام یک نمونه اولیه از گویه ها در نمونه ای تصادفی از پاسخ دهندگان
- ارزش گذاری و محاسبه نمره کل برای هر پاسخ دهنده
- تعیین توان افتراقی گویه ها
- انتخاب گویه های برگزیده
- تعیین ضریب قابلیت اعتماد مقیاس
پاسخ ها به صورت چند گزینه ای است که بطور مثال در حالت ۵ نقطه ای گزینه ها شامل ”کاملاً مخالف، مخالف، نظری ندارم، موافق و کاملاً موافق” می‌باشد. معمولاً در پرسشنامه ها بر اساس مقیاس لیکرت از حالت پنج گانه ذکر شده استفاده می‌شود، اما بسیاری از روان سنج ها از حالات هفت و نه گانه نیز استفاده می‌کنند. گرچه مطالعات اخیر نشان می‌دهد مقیاس ۵ و ۷ نقطه ای نتایج معتبرتری نسبت به مقیاس ۱۰ نقطه ای دارند. سپس هر یک از گویه ها از نظر عددی ارزش گذاری می‌شوند حاصل جمع عددی این ارزش‌ها نمره را در این مقیاس به دست می‌دهد که بیانگر گرایش پاسخ دهندگان است؛ به همین دلیل به این مقیاس، مقیاس مجموع نمرات نیز گفته می شود. جهت یادگیری این مبحث در مقاله طیف لیکرت (آموزش طراحی، ساخت و تجزیه و تحلیل) به صورت کامل مفاهیم مرتبط با طراحی و ساخت و تجزیه و تحلیل داده های لیکرت مورد بررسی قرار گرفته است.
در این بخش، با نحوه معرفی پرسشنامه (به عنوان مثال پرسشنامه استاندارد هوش سازمانی) با طیف لیکرت در انجام پایان نامه ارشد و رساله دکترا آشنا می شوید و شیوه ورود و جمع بندی سوالات یک پرسشنامه با این مقیاس را خواهید آموخت. انتخاب پرسشنامه یکی از ارکان اصلی نگارش فصل سوم پایان نامه می باشد. جهت آشنایی با نحوه نگارش این فصل می توانید به مقاله دانلود رایگان نمونه فصل سوم پایان نامه رجوع کنید و جهت دریافت پرسشنامه های استاندارد و محقق ساخته می توانید به بخش پرسشنامه رجوع کنید.
معرفی پرسشنامه
پرسشنامه استاندارد هوش سازمانی آلبرخت (۲۰۰۲؛ به نقل از عبدی، ۱۳۹۳).
تعریف مفهومی متغیر پرسشنامه
هوش سازمانی: دیلتری[۱] (۲۰۰۵) هوش سازمانی را در قالب ایده هوش جمعی مورد توجه قرار می دهد؛ به گونه ای که دانش در درون سازمان نهادینه گردیده، سازمان خودش و کارکنانش را پالایش می کند. سرمایه فکری و استفاده از ظرفیت های بالقوه ی سرمایه انسانی در کانون توجه قرار می گیرد(عبدی، ۱۳۹۳).
تعریف عملیاتی متغیر پرسشنامه
به منظور سنجش متغیر هوش سازمانی از پرسشنامه استانداردی که توسط آلبرخت (۲۰۰۲) طراحی شده است و از ابعاد چشم انداز استراتژیک، سرنوشت مشترک، تمایل به تغییر، تعهد و خوشبینی، همراستایی و همخوانی، توسعه دانش و فشار عملکرد تشکیل شده است، استفاده می شود.
مولفه های پرسشنامه
پرسشنامه هوش سازمانی از متغیر های پنهان و آشکار مطابق جداول زیر تشکیل شده است:
جدول ۱– تخصیص ابعاد پرسشنامه
جدول ۲– سوالات پرسشنامه
تحلیل پرسشنامه
به دو طریق می توان از تحلیل این پرسشنامه استفاده کرد.
- تحلیل بر اساس مولفه های پرسشنامه
- تحلیل بر اساس میزان نمره پرسشنامه
تحلیل بر اساس مولفه های پرسشنامه
به این ترتیب که ابتدا پرسشنامه ها را بین جامعه خود تقسیم و پس از تکمیل پرسشنامه ها داده ها را وارد نرم افزار اس پی اس اس کنید. البته قبل از وارد کردن داده ها شما باید پرسشنامه را در نرم افزار اس پی اس اس تعریف کنید و سپس شروع به وارد کردن داده ها کنید. جهت دانلود این نرم افزار می توانید به مقاله نرم افزار تحلیل آماری SPSS اس پی اس اس به همراه آموزش نصب و فعالسازی رجوع کنید.
چگونگی کار را برای شفافیت بیشتر به صورت مرحله به مرحله توضیح می دهیم.
مرحله اول: وارد کردن اطلاعات تمامی سوالات پرسشنامه (دقت کنید که شما باید بر اساس طیف لیکرت عمل کنید).
مرحله دوم: پس از وارد کردن داده های همه سوالات، سوالات مربوط به هر مولفه را کمپیوت (compute) کنید. مثلا اگر مولفه اول X و سوالات آن ۱ تا ۷ است شما باید سوالات ۱ تا ۷ را compute کنید تا مولفه X ایجاد شود.
به همین ترتیب همه مولفه ها را ایجاد کنید و پس از این کار در نهایت شما باید همه مولفه ها که ایجاد کردید را با هم compute کنید تا این بار متغیر اصلی تحقیق به وجود بیاید که به طور مثال متغیر مدیریت دانش یا … است.
مرحله سوم: حالا شما هم مولفه ها را به وجود آورده اید و هم متغیر اصلی تحقیق را؛ حالا می توانید از گزینه آنالیز هر آزمونی که میخواهید برای این پرسشنامه (متغیر) بگیرید.
مثلا می توانید آزمون توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد، واریانس) یا می توانید آزمون همبستگی را با یک متغیر دیگر بگیرید.
جدول ۳- نمره گذاری پرسشنامه
تحلیل (تفسیر) بر اساس میزان نمره پرسشنامه
بر اساس این روش از تحلیل شما نمرههای به دست آمده را جمع کرده و سپس بر اساس جدول زیر قضاوت کنید.توجه داشته باشید میزان امتیاز های زیر برای یک پرسشنامه است در صورتی که به طور مثال شما ۱۰ پرسشنامه داشته باشید باید امتیاز های زیر را ضربدر ۱۰ کنید.
مثال: حد پایین نمرات پرسشنامه به طریق زیر بدست آمده است.
تعداد سوالات پرسشنامه * ۱ = حد پایین نمره
جدول ۳– محدوده نمرات پرسشنامه
امتیازات خود را از ۲۱ عبارت فوق با یکدیگر جمع نمایید. حداقل امتیاز ممکن ۲۱ و حداکثر ۱۰۵ خواهد بود.
نمره بین ۲۱ تا ۳۵: میزان هوش سازمانی در حد پایینی می باشد.
نمره بین ۳۵ تا ۷۰: میزان هوش سازمانی در حد متوسطی می باشد.
نمره بالاتر از ۷۰: میزان هوش سازمانی در حد بالایی می باشد.
روایی پرسشنامه
اعتبار یا روایی با این مسئله سر و کار دارد که یک ابزار اندازه گیری تا چه حد چیزی را اندازه می گیرد که ما فکر می کنیم (سرمد و همکاران،۱۳۹۰). در پژوهش عبدی (۱۳۹۳) برای تعیین روایی پرسشنامه از روایی محتوا استفاده شده است. بدین صورت که پرسشنامه، در اختیار تعدادی از صاحب‌نظران سازمان و مدیریت قرار گرفته است در نتیجه مواردی جهت اصلاح پیشنهاد گردید و سرانجام پس از اعمال اصلاحات در پاره‌ای از موارد پرسشنامه نهایی مورد استفاده قرار گرفت.
پایایی پرسشنامه
قابلیت اعتماد یا پایایی یک ابزار عبارت است از درجه ثبات آن در اندازه گیری هر آنچه اندازه می گیرد یعنی اینکه ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد (سرمد و همکاران،۱۳۹۰). در پژوهش عبدی (۱۳۹۳) پایایی مولفه های پرسشنامه بر اساس روش آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS به دست آمده و با اصلاحات لازم پرسشنامه نهایی طراحی شد و در نهایت بر روی گروه نمونه آماری اصلی به اجرا گذاشته شد.
جدول ۴– وضعیت پایایی پرسشنامه
لازم به ذکر است چنانچه ضریب آلفای کرونباخ بیش از ۷/۰ محاسبه گردد، پایایی پرسشنامه مطلوب ارزیابی می‌شود.
منابع
سرمد، زهره؛ حجازی، الهه و عباس بازرگان (۱۳۹۰) روش تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارات آگه.
عبدی، اکرم (۱۳۹۳). تأثیر رفتار شهروندی سازمانی در ارتقاء هوش سازمانی (مطالعه موردی کارکنان شرکت نفت قم). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد نراق.
شما عزیزان می توانید از فروشگاه وب سایت، با مراجعه به بخش های نمونه فصل سوم پایان نامه، نمونه فصل چهارم پایان نامه، نمونه فصل پنجم پایان نامه، با نحوه ی پیاده سازی پرسشنامه های لیکرت در طرح های آکادمیک به صورت جامع آشنا شوید.
[۱] – Dealtry
اولین کسی باشید که برای “دانلود رایگان پرسشنامه با طیف لیکرت” دیدگاه می‌گذارید;